Heemschut Groningen: Groene stroom mag landschap niet schaden

De Bond Heemschut bestaat sinds 1911 en zet zich al meer dan 100 jaar onafgebroken in voor het behoud van cultureel erfgoed. Bernard Stikfort, lid provinciale commissie Groningen schreef onderstaand stuk

Vooropgesteld dat met het opwekken van duurzame energie niets mis is, moet worden opgemerkt dat de wijze waarop de Regionale Energie Strategie (RES) uit de keuken van de provincie Groningen belangen en noodzaak wel heel erg eenzijdig worden uitgelegd. Groningen is een landschappelijk open provincie. Haar cultuurhistorie wortelt in de agrarische sector maar ook in energielandschappen, maar de gevolgen kunnen nog al behoorlijk uiteen lopen. Het afgraven van het veen voor de turfwinning leverde rijke landbouwgrond op in de Veenkoloniën, waar gaswinning vooral heeft geleidt tot een onzekere toekomst voor leefomgeving, haar inwoners en het kwetsbare erfgoed. Het huidige college van Gedeputeerden wil dit schijnbaar graag herhalen: na de leefbaarheid van de Groningse dorpen en steden moet nu ook het open landschap er aan geloven. Wederom wordt te makkelijk gekozen voor de makkelijkste oplossing: Meer windparken en sneller aanleggen van zonneweides (dagblad van het noorden, 25 februari jl). Een dag later buitelen de provinciale fracties van de VVD en CDA over elkaar heen dat de energietransitie vooral niet te grootschalig en te snel moet gaan, maar waar waren deze fracties in het verleden?

Groningen verkocht aan Den Haag
Burgerparticipatie wordt niet meegenomen in het proces en de gemeentelijke overheid heeft op dit moment wel iets anders aan het hoofd, door de (financiële-) gevolgen van de coronacrisis. Cultuurhistorische- dan wel landschappelijke waarden spelen geen rol; leergeld uit recente discussies wordt niet getrokken: Windpark N33, hoogspanningstracé Middag-Humsterland, de zonneweide bij Finsterwolde en windpark Delfzijl Zuid zijn maar een paar voorbeelden waar het mis is gegaan. Met de Regionale Energie Strategie wordt Groningen opnieuw verkocht aan Den Haag. Over de verdeling van lusten en lasten van wind- en zonneparken bestaat geen enkele duidelijkheid, aldus de Opinie bijdrage in het Dagblad van het Noorden van 4 mei jl. Met de discussie over de hoogspanningsleiding midden door het cultuurlandschap van het Middag-Humsterland nog vers in het geheugen, beseffen de schrijvers van de RES niet dat het verder ontwikkelen van nog meer grootschalige wind- en zonneparken ook een nadelig effect zal krijgen op de infrastructuur. Reeds nu piept en kraakt het elektriciteitsnetwerk aan alle kanten omdat de capaciteit volstrekt onvoldoende is: Het Nederlandse gasnetwerk heeft bijvoorbeeld een capaciteit die acht keer zo groot is als het elektriciteitsnetwerk! Het aanleggen van nóg meer wind- en zonneparken resulteert ook zonder meer in het aanleggen van nóg meer bovengrondse- en ondergrondse transportleidingen.

Aantasting van het landschap
De aantasting van het cultuurhistorische Groningse landschap speelt geen rol en in de RES worden alternatieven niet benoemd. De provinciale commissie van erfgoedvereniging Bond Heemschut Groningen maakt zich over deze ontwikkelingen zorgen, en heeft hierover een nota opgesteld die eind februari aan alle raadsgriffies van de Groningse gemeenten is verstrekt, evenals aan de Statengriffie van de provincie Groningen. Reacties van zowel de betrokken gemeenteraden als provinciale staten, blijven (op een enkele uitzondering na) uit.

Alternatieven
In plaats van het vervuilen van het landschap zijn er namelijk alternatieven. Waarom worden bijvoorbeeld grootschalige binnenstedelijke parkeerplaatsen niet overdekt met zonnepanelen? Waarom worden grootschalige energieparken niet geconcentreerd op- en bij reeds aanwezige industrieparken? Daar zijn namelijk grootschalige zon- of windparken op hun plaats. Ontzie het landschap, stimuleer daarnaast zonnedaken (in plaats van zonneweides) op bijvoorbeeld ligboxenstallen. Het is een fantastisch streven om Groningen te positioneren als groene stekker voor Nederland, maar niet als dat ten koste gaat van de groene ruimte en aanwezige cultuurhistorische- en landschappelijke waarden. Dat is echter iets waar de RES in haar huidige vorm, geen rekening mee houdt. De RES zorgt in haar huidige vorm voor een leefbaar Nederland, maar een onleefbaar Groningen.

Bernard Stikfort, lid provinciale commissie Groningen Erfgoedvereniging Heemschut 

Heemschut betekent letterlijk het schutten (beschermen) van het heem (de eigen omgeving). Als erfgoedvereniging zetten we ons in voor de bescherming van waardevolle objecten en gebieden. Van een bedreigde theekoepel tot de verrommeling van Nederland, bijvoorbeeld langs de snelwegen.
www.heemschut.nl