Zuidhorn doet te weinig aan behoud kleine school

We weten het allemaal: Ook de provincie Groningen heeft te maken met krimp. In bepaalde regio’s neemt het aantal inwoners af, soms met wel 25%. Ook het aantal basisschoolleerlingen neemt af.

Ook in de gemeente Zuidhorn is sprake van krimp en een dalend aantal leerlingen, met name
in de kleine dorpen. Het zal dan een behoorlijke krachtinspanning vergen om in de kleine dorpen een voorziening als een basisschool in stand te kunnen houden. Dat lukt alleen met een gezamenlijke inspanning van openbare en bijzondere schoolbesturen, inwoners en de politiek.

Onlangs werd bekend dat het schoolbestuur PentaPrimair vanwege het dalend aantal leerlingen de bijzondere basisscholen in Aduard en Visvliet wil gaan sluiten.
De VVD Zuidhorn maakt zich grote zorgen om deze plannen die als een donderslag bij heldere hemel kwamen. Daarom heeft de VVD al op 17 januari schriftelijke vragen aan het college van Zuidhorn gesteld over de sluiting van scholen, de mogelijke gevolgen daarvan en hoe de gemeente daarmee omgaat.

Uit de beantwoording blijkt dat ook het college door het besluit van PentaPrimair volkomen verrast is. Terwijl het bijzondere schoolbestuur scholen gaat sluiten om zo de financiën op orde te krijgen mist de gemeente Zuidhorn twee maal de boot.

In de 1e plaats mist het college van Zuidhorn de kans om in de kleine dorpen een basisschool in stand te kunnen houden. Immers, als er meerdere niet rendabele en tegen de sluitingsgrens aan zittende scholen in één dorp zijn, dan kan er door samenwerken en samenvoegen wellicht toch nog een rendabele school in zo’n dorp in stand worden gehouden. Na sluiting van de bijzondere scholen is de kans hierop verkeken.

In de 2e plaats komt de gemeente Zuidhorn door het besluit van PentaPrimair voor grote en onnodige kosten te staan. De twee leegkomende schoolgebouwen staan nog voor een flinke waarde op de balans en moeten ineens afgeschreven worden. Het voornemen van PentaPrimair zal ook een groter ruimtebeslag leggen op andere scholen, waardoor er wellicht op kosten van de gemeente klaslokalen bijgebouwd moeten worden. Ook de kosten voor leerlingenvervoer vanuit de kleine dorpen die dan geen school meer hebben zullen stijgen.

Kortom, het bijzonder onderwijs maakt zijn eigen keuzes om de financiën op orde te krijgen.
Daar heeft de VVD wel begrip voor, maar we willen niet de gemeente (of de gemeenschap) de rekening krijgt gepresenteerd.
De VVD stelt helaas vast dat onderwijswethouder Nederveen (Christen Unie) (nog) geen grip op de ontwikkelingen heeft. De antwoorden op de vragen van de VVD laat dat duidelijk zien.

De wethouder wil best, maar er gebeurt nog niets. Alles moet nog worden ‘opgetuigd’ of ‘staat nog in de steigers’. De wethouder had volgens de VVD al lang moeten varen, maar hij heeft de boot gemist, twee maal.

Namens de fractie van de VVD Zuidhorn,

R.J. (René) Westerhoff-Dijkinga

22-2-2012 WIZ

Onderstaand treft u de vragen en beantwoording:

1. Is het college op de hoogte van sluiting van kleine scholen in onze gemeente?
Het college is zeer onlangs geïnformeerd over c.q. geconfronteerd met de voorgenomen sluiting
van GBS DeRegenboog in Aduard en de CBS Visvliet-Pieterzijl.

2. Hebben de bijzondere schoolbesturen het college actief betrokken bij de planvorming en besluitvorming over het sluiten van kleine scholen?
Nee. Er is ons medegedeeld dat de schoolbesturen voornemens zijn voornoemde scholen te gaan
sluiten.

3. Zo ja, op welke wijze en hoe diepgaand was het college erbij betrokken?
Zie het antwoord op vraag 2.

4. Zo nee, weet het college waarom het er niet bij betrokken werd en is het college voornemens om nu actief aan de planvorming deel te nemen?
Ons is niet bekend waarom wij niet bij de besluitvorming betrokken zijn. Overigens is het ook
expliciet voorbehouden aan de (bijzondere) schoolbesturen om te besluiten over opheffing/
sluiting van een bijzondere school (protestants christelijk/gereformeerd).

Leefbaarheid en voorzieningenniveau zijn een zorg van de gemeente. De gemeente is ook (financieel) verantwoordelijk voor onderwijshuisvesting in het algemeen en voor het voortbestaan van openbare basisscholen, in het bijzonder die in de dorpen. De VVD heeft in dit verband de volgende vragen:

5. Voert het college een actief beleid om in kleine dorpen het basisonderwijs te behouden door bijvoorbeeld het samenvoegen van basisscholen in één gebouw?
Wij hebben in 2011 met alle schoolbesturen verkennende gesprekken gevoerd over de
instandhouding van schoolgebouwen. De schoolbesturen hebben daarbij aangegeven elkaar
nodig te hebben om het aanbod van onderwijs op een aanvaardbaar niveau te kunnen houden.
De schoolbesturen zien de noodzaak in om daarbij gezamenlijk (schoolbesturen en gemeente) op
te trekken. De schoolbesturen beseffen dat de (rijks)bekostiging bij terugloop van het aantal
leerlingen ernstig in de knel komt en dat dit op termijn wellicht noopt tot een herschikking of
opheffing van een aantal scholen. Op initiatief van portefeuillehouder Nederveen worden (op ambtelijk niveau) alle basisscholen in het Westerkwartier in kaart gebracht (spreidingsplan).
Daarbij wordt gekeken naar de huisvestingscapaciteit van alle schoolgebouwen afgezet tegen
de huidige en toekomstige populatie. Op die manier ontstaat zicht op de huidige en toekomstige
ruimtebehoefte en zal ook geanalyseerd worden waar knelpunten zich voor (gaan) doen.
Vervolgens wordt, samen met de schoolbesturen, grensoverschrijdend (Westerkwartierniveau)
gezocht naar oplossingen met handhaving van een verantwoord onderwijsaanbod. Wij streven
er naar om medio 2012 concrete resultaten op te leveren, maar zijn daarbij natuurlijk wel
afhankelijk van de andere partijen.

6. Zo ja, wat zijn daar de resultaten van, c.q. welke resultaten worden daarvan verwacht?
Wij verwachten dat de schoolbesturen op termijn gedwongen worden (ontoereikende
bekostiging) om onrendabele scholen te sluiten. Ons uitgangspunt daarbij is dat een
verantwoord onderwijsaanbod binnen redelijke grenzen voor iedereen bereikbaar blijft.
Zeker in kernen waar meerdere schoolgebouwen staan (Aduard, Oldehove) achten wij het
mogelijk om, ondanks sluiting van een of meer schoolgebouwen, met behoud van identiteit,
goed en bereikbaar onderwijs te kunnen waarborgen. In kernen waar de laatste school sluit, is
het wellicht mogelijk om door middel van vervoersvoorzieningen de bereikbaarheid van het
onderwijs te handhaven.

7. Zo nee, waarom niet?
N.v.t.

8. Heeft het sluiten van scholen en het concentreren van leerlingen in één school gevolgen voor de gemeentelijke huisvestingstaak?
De gemeente is grosso modo verantwoordelijk voor (bekostiging van) het ingrijpend en
renovatief onderhoud van de buitenkant van schoolgebouwen en (vervangende) nieuwbouw en
uitbreiding. Jaarlijks kunnen de schoolbesturen daartoe aanvragen bij ons indienen die na
toetsing wel of niet gehonoreerd worden (via het Huisvestingprogramma). Het ligt in de rede
dat bij minder schoolgebouwen die taak in omvang zal afnemen.

9. Wat gaat er met de leegstaande schoolgebouwen gebeuren?
Ook wij zijn geconfronteerd met plotselinge sluiting van een tweetal schoolgebouwen. Er is een
Ambtelijke werkgroep ingesteld om gezamenlijk af te stemmen c.q. beleid te ontwikkelen met
betrekking tot vrijgekomen gemeentelijke eigendommen.

10. Zijn er als gevolg van leegstand financiële tegenvallers te verwachten?
Op dit moment valt dat niet goed in te schatten. De financiële gevolgen zullen sterk afhankelijk
zijn van de te zijner tijd te maken keuzes. Van groot belang daarbij zijn boekwaarden, de markt
en mogelijkheden tot herbestemming van een gebouw. Ook dat aspect zal meegenomen worden
in eerdergenoemde werkgroep (als genoemd bij het antwoord op vraag 9). Ter illustratie; op
het schoolgebouw van CBS Visvliet – Pieterzijl rust per 1 januari 2012 een boekwaarde van ca.
€ 635.300. De jaarlijkse kapitaallasten bedragen ca.€ 56.300 (aflopend). Als het gebouw
versneld afgeschreven moet worden levert dit in 2012 een incidenteel nadeel op. Door de versnelde afschrijving vallen toekomstige kapitaallasten vrij. De omvang van het incidentele
nadeel en de hoogte van het structurele voordeel hangt af van de keuzes die gemaakt worden.
Voor het gebruik door leerlingen van de school van de gymnastiekruimte in het Dorpshuis
betaalt de gemeente jaarlijks een vergoeding aan het bestuur van het Dorpshuis. Deze bedraagt
ruim € 6.000 per jaar. Na sluiting van de school vervalt deze bijdrage. De leerlingen van de
school zullen vermoedelijk voor een deel onderdak vinden op scholen in Grijpskerk. Dat kan,
op basis van de huidige verordening, leiden tot extra gemeentelijke vervoerskosten. Omdat nog niet bekend is waar de leerlingen heen zullen gaan, is het ook niet mogelijk om dit
gevolg “op geld te zetten”.
Op GBS De Regenboog te Aduard rust nog een boekwaarde van € 426.000 (1 januari 2012). De
Jaarlijkse kapitaallasten bedragen € 37.600 (aflopend).

De verwachting van het schoolbestuur is dat een groot deel van de leerlingen onderwijs gaat
volgen op GBS De Brug in Zuidhorn en een kleiner deel op GBS De Wieken te Oldehove. De
huidige leerlingen van De Regenboog maken voor bewegingsonderwijs nu nog gebruik van
sporthal De Meeden. De gemeente betaalt daartoe een vergoeding (ruim € 4.000) aan De
Meeden. Deze bijdrage vervalt na 1 augustus 2012. Daarnaast is het niet ondenkbaar dat een
aantal ouders, op basis van de verordening leerlingenvervoer, in aanmerking komt voor een
gemeentelijke bijdrage in de kosten van het leerlingenvervoer.

11. Komt de gemeente als gevolg van concentratie van leerlingen in één schoolgebouw voor een extra huisvestingsplicht te staan?
In geval van concentratie van leerlingen kan het nodig zijn om het in stand te houden
schoolgebouw uit te breiden, omdat het aantal te huisvesten leerlingen groter is dan de bestaande huisvestingscapaciteit. De kosten van uitbreiding van een schoolgebouw komen in principe (conform de verordening) voor rekening van de gemeente.

12. Zo ja, wat zijn daar de financiële gevolgen van?
Ter indicatie: de normvergoeding voor permanente uitbreiding met een lokaal bedraagt
ongeveer € 273.000.