Briltil -
Een tekortkoming van de Canon van de Groninger geschiedenis is dat het Westerkwartier er nauwelijks in voorkomt. Het was aanleiding een eigen canon uit te geven voor dit karakteristieke gebied, stelt Mattanja Breedveld die het project coördineerde.
De door Willy van der Schuit in opdracht van de Stichting Kwartiermakers geschreven, 64 pagina's tellende Canon van het Westerkwartier, is onlangs gepresenteerd. Het boekje bestrijkt de periode van de ijstijden tot de huidige natuurontwikkeling, waaronder het herstel van dobben en petgaten.
Inwoners van het gebied en toeristen kunnen veel plezier beleven aan deze uitgave. Op een bondige manier worden ze bijgepraat over de historie van deze regio, die de gemeenten Zuidhorn, Marum, Grootegast, Leek en een deel van Winsum omvat. Vertrekpunten daarbij zijn dertig locaties in het Westerkwartier of zoals in het boekje wordt gesteld: t Westerketier ien datteg iekploatsen op n riegje.
De historische plaatsen zijn gekoppeld aan vijf fietsroutes die in de uitgave zijn opgenomen. Ze zijn gebaseerd op het landelijk ontwikkelde fietsknooppuntennetwerk. Ook natuurwandelingen, musea, cafés en restaurants in het gebied zijn in de Canon van het Westerkwartier opgenomen. Zo kan het boekje tevens het toerisme stimuleren. Zowel in het besloten coulisselandschap in het zuiden als in het open wierdenlandschap in het noorden.
De canon staat onder meer stil bij de archeologische vondsten die bij Boerakker worden gedaan, het wonen op wierden in de periode van 400 voor Christus tot 800 na Christus, de befaamde opgravingen bij de wierde van Ezinge en de ontginning van het venige, zuidelijk Westerkwartier. Voorts worden de ook nu nog verstild in het land liggende Aduarderzijlen en het Aduarderdiep belicht en het eens machtige cisterciënzerklooster van Aduard.
Voor spanning en sensatie is ook plaats ingeruimd. Zo worden de gruwelen beschreven die Rudolph de Mepsche beging, borgheer van Bijma in Faan. Wegens sodomie liet hij 21 mannen in 1731 ter dood brengen door wurging en verbranding. IJe Wiekstra die in 1929 in Kornhorn vier veldwachters doodschoot en daarvoor levenslang kreeg, komt ook aan bod.
Minder spannend maar wel fascinerend is wat er bijvoorbeeld wordt verteld over de een aantal jaren geleden gesloopte zuivelfabriek in Briltil. Het was de eerste stoomzuivelfabriek van het Westerkwartier. In 1930 bood het bedrijf werk aan 80 tot 100 mensen. Op de plaats van al die bedrijvigheid staan tegenwoordig nieuwbouwhuizen.
Indrukwekkend is ook wat wordt geschreven over de grote veenbrand in Zevenhuizen, die op 11 juni 1833 zorgde voor een 'zonsverduistering'. Drie mensen kwamen om, ruim 70 huizen werden verwoest, 5 schepen verbrandden en gedroogde turf en gereedschappen gingen verloren. De vervening viel stil. Bijna 2000 arbeiders zaten zonder werk. Een landelijke inzamelingsactie bracht soelaas.
Boeiend zijn verder oude foto's van de aanleg van het Van Starkenborghkanaal en een passage over het eerste elektrisch aangedreven gemaal in Nederland, de uit 1920 stammende Waterwolf bij Electra.
De Canon van het Westerkwartier is een uitgave van Profiel in Bedum en kost 7,50 euro. Een »websiteis in voorbereiding
__medium.jpg)
__medium.jpg)
