Weer stukje historie Hanckemaborg in ere hersteld

HKZ restaureert zes grafstenen van de familie Bindervoet.

Op initiatief van de Historische Kring Zuidhorn is de restauratie van zes graven van oud-bewoners van de Hanckemaborg gestart op de begraafplaats aan de Jellemaweg in Zuidhorn. Het zijn graven van leden van de familie Bindervoet, nakomelingen van Josina Clant Bindervoet en Pieter Bindervoet en hun echtgenoten. Ze zijn overleden tussen ongeveer 1850 en 1920.
De werkzaamheden worden uitgevoerd door ervaren mensen uit Zuidhorn: Jilke Kooyenga en Bart Vrolijk. Ze zijn afgelopen week begonnen. Afhankelijk van het weer zal er de komende weken aan worden gewerkt.

Binnenkort 11 graven opgeknapt
Afgelopen voorjaar zijn al vijf grafstenen bij de Nederlands Hervormde Kerk in Zuidhorn succesvol opgeknapt. Dat zijn de grafstenen van Josina Clant-Bindervoet en enkele van haar familieleden. Namen, data en wapens zijn weer goed te zien. De Historische Kring Zuidhorn is erg blij dat, samen met de zes graven van de begraafplaats aan de Jellemaweg, binnenkort elf graven gerelateerd aan de Hanckemaborg opgeknapt zijn.

“Rijke Stinkerds” in de kerk begraven
De grafstenen herinneren aan de bewoners van de borg Hanckema, maar ze markeren tevens de veranderingen van de afgelopen eeuwen in het begraven. Van oudsher wordt begraven rondom de kerk, op het kerkhof. Rijke en belangrijke mensen werden echter tot rond 1800 in de kerk begraven. In grafkelders of onder de kerkvloer. In veel oude kerken zijn de grafstenen in de kerkvloer nog te zien. Dat begraven in de kerk leidde echter wel tot stankoverlast (de term ‘rijke stinkerds’ vind hier zijn oorsprong) en tot verzakkingen van de kerkvloer. Ook ging men anders denken over de gevolgen voor de volksgezondheid.
Daardoor kwam er langzamerhand een einde aan het begraven in de kerk en in 1827 werd het officieel, bij Koninklijk Besluit verboden. Iedereen werd voortaan op het kerkhof begraven. Rijke mensen konden zich alleen nog door middel van een mooie grafsteen onderscheiden van de gewone mensen.

Kerkhof
Toen Josina Clant in 1833 stierf kreeg zij geen ontheffing om in de kerk begraven te worden. Josina heeft een mooie plaats gekregen op het kerkhof, aan de noordkant vlakbij de kerkmuur. In de decennia erna zijn daar nog vier familieleden begraven.

Begraafplaats buiten bebouwde kom
In de loop van de 19e eeuw werden begraafplaatsen steeds vaker buiten de bebouwde kom aangelegd vanwege de veranderende ideeën over gezondheid en hygiëne. De begrafeniswet van 1869 bepaalde dat nieuwe begraafplaatsen minstens 50 meter buiten de bebouwde kom van de gemeente moesten worden aangelegd. In Zuidhorn kwam die nieuwe begraafplaats aan de huidige Jellemaweg, die toen Achterweg heette. De plek waar momenteel de zes graven gerestaureerd worden. Inmiddels wordt in Zuidhorn begraven op een grote begraafplaats aan de Zuiderweg. Daar zijn geen Clants of Bindervoeten meer te ontdekken.

Fotobijschriften:
Restaurateurs aan de slag met schoonmaken van de graven, fotograaf: Engbert Gotink

»meer informatie

Restaurateurs aan de slag met schoonmaken van de graven, fotograaf: Engbert Gotink