Zaterdag 12 september vindt weer de traditionele Open Monumentendag plaats in het Westerkwartier. Maar liefst 28 monumenten kunnen dan door iedereen betreden worden, natuurlijk ook “het Joodse Schooltje”! Van Ezinge tot Leek, van Opende tot Nuis, overal zijn monumenten die bezichtigd kunnen worden! Voorafgaand aan de Open Monumentendag deelt de Stichting OMD Westerkwartier altijd de steunpilaar uit. Mensen en/of organisaties die zich verdienstelijk hebben gemaakt voor de monumenten in het Westerkwartier maken jaarlijks kans op deze prijs. Dit jaar (75 jaar na de bevrijding van Nederland) viel de Samuel Levie Stichting, oftewel Museum het Joodse Schooltje de prijs ten deel.
Het Joodse Schooltje en de Samuel Levie Stichting
In 1705 wordt de eerste Joodse inwoner van Leek vermeld en in de loop van de 18e eeuw volgden er meer. In 1783 was de Joodse populatie zo gegroeid dat er een begraafplaats werd aangelegd. In 1809 waren er 61 inwoners, op het hoogtepunt in 1890 waren het er 116. Circa 25 jaar na de aanleg van de begraafplaats werd er een synagoge opgericht, die aan het begin van de 20e eeuw in een dusdanig slechte staat was, dat er in 1910 een nieuwe synagoge werd gebouwd.
Het Joodse Schooltje werd in 1855 aan het Boveneind gebouwd, om Joodse kinderen Hebreeuws en godsdienstonderwijs te geven. Het gebouw deed dienst als school tot aan de Tweede Wereldoorlog.
Na de oorlog deed het gebouw enige tijd dienst als schuur. In 1995 is het gebouw verplaatst naar zijn huidige plaats aan de Samuel Leviestraat en gerestaureerd. Het doet nu dienst als oudheidkamer (streekmuseum) en monument. Sinds de restauratie hangen er zes plaquettes, uitgevoerd in zwart marmer aan de muur aan de straatzijde van de school. Op deze plaquettes staan de namen van de 61 Joden die zijn weggevoerd naar kampen en omgekomen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het museum wordt beheerd door de Samuel Levie Stichting.
Thema van het jaar
Van elk monument kun je uiteraard wel wat leren. Naast monumenten die een onderwijsfunctie hadden of hebben (zoals scholen en universiteiten), worden in 2020 ook allerlei andere monumenten ‘leermonumenten’. In het woord ‘Leermonument’ zitten allerlei woorden verscholen:
Leer – van leren Nu – omdat het een eenmalige activiteit is Monument – de plaats waar gaat gebeuren
Leermoment – de beleving in het monument. Bij Het Joodse Schooltje vind het bestuur van Stichting Open Monumentendag Westerkwartier bij uitstek alle elementen van een leermonument terug. In combinatie met de herdenking van de bevrijding van 75 jaar jaar geleden vindt het bestuur unaniem dat de Steunpilaar 2020 meer dan verdiend aan het Joodse Schooltje toekomt.
Programmaboekje met ook andere scholen!
Via de website http://openmonumentendagwesterkwartier.nl/index.html is het programmaboekje van dit jaar te vinden. Hierin o.a. een impressie van monumentale schoolgebouwen uit Ezinge, Feerwerd, Garnwerd, Niehove, Marum, Midwolde, Visvliet en Zuidhorn! Bij alle 28 deelnemende monumenten zijn ook de gedrukte programmaboekjes verkrijgbaar!
Uitreiking oorkonde
De oorkonde werd uitgereikt aan de Samuel Levie Stichting te Leek vanwege hun voortdurende inzet voor het Joodse Schooltje en het levendig houden van de nagedachtenis aan de Tweede Wereldoorlog weggevoerde Joodse inwoners van het Westerkwartier. De steunpilaar werd uitgereikt door wethouder van de gemeente Westerkwartier, Hielke Westra, en Arnold Bloem, voorzitter van Stichting Open Monumentendag Westerkwartier.
__medium.jpg)
