Aanwijzing de Gast tot beschermd dorpsgezicht
De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft op 26 oktober 2007 besloten om op grond van de Monumentenwet de Gast te Zuidhorn aan te wijzen tot beschermd dorpsgezicht.
Het beschermd dorpsgezicht de Gast maakt onderdeel uit van de bebouwde kom van Zuidhorn en omvat de uitbreiding van Zuidhorn die in de periode 1850-1940 plaatsvond langs de Gast en het zuidelijk verlengde hiervan, de Hoofdstraat. Beide wegen maken deel uit van de oude doorgaande verbinding tussen de provinciale hoofdsteden Groningen en Leeuwarden. Deze zogenaamde Friese Straatweg volgt ter hoogte van Zuidhorn een zandopduiking, in het Westerkwartier ‘gast’ genaamd.
De Gast is voor de gemeente Zuidhorn het derde dorpsgezicht, eerder al werden de dorpen Niehove en Saaksum aangewezen tot beschermd dorpsgezicht.
Als gevolg van het aanwijzingsbesluit wordt er een nieuw bestemmingsplan gemaakt waarin de bescherming van de Gast tot uitdrukking komt. Het doel van de aanwijzing is een basis te bieden voor een ruimtelijke ontwikkeling die inspeelt op de aanwezige kwaliteiten, daarvan gebruikmaakt en daarop voortbouwt.
De minister kan beschermde stads- en dorpsgezichten aanwijzen wanneer deze van nationaal belang zijn vanwege grote cultuurhistorische, historisch-ruimtelijke en architectuurhistorische waarden. Gaafheid en zeldzaamheid spelen hierin een rol. Typerend voor de Gast is het authentieke wegprofiel en de hoge architectuurhistorische kwaliteit van de bebouwing uit de periode 1850-1940. De begeleidende boombeplanting en de tuinen zijn eveneens kenmerkend.